بحران سوءتغذیه یکی از مهم‌ترین بحران‌های جوامع بشری است. در بسیاری از کشور‌ها، اکثر افراد دسترسی به غذای کامل و سالم را ندارند. این بحران هر سال با بدتر شدن شرایط اقتصادی، تغییرات اقلیمی، گرمایش جهانی و… شدیدتر می‌شود.
در این مقاله نوآوری‌هایی را بررسی می‌‌کنیم که با افزایش امنیت غذایی در مناطق محروم یا توانمندسازی این مناطق، مانع از بروز چنین بحران‌هایی می‌شوند.
از امنیت غذایی تا بحران سوءتغذیه
طبق تعریف سازمان غذا و کشاورزی ملل متحد (FAO)، امنیت غذایی زمانی وجود دارد که همه مردم، در همه زمان‌ها، به غذای کافی، سالم و مغذی برای داشتن زندگی فعال و سالم، دسترسی فیزیکی و اقتصادی داشته باشند. بااین‌حال، این تعریف بیشتر شبیه هدفی دست‌نیافتنی به نظر می‌رسد؛ چرا که جنگ‌ها، تغییرات آب‌وهوایی، هدررفت مواد غذایی و… روزبه‌روز سطح سوءتغذیه را در جهان گسترده‌تر و تهدید امنیت غذایی در مناطق محروم را بیشتر می‌کند.
تکنولوژی و علوم داده در تصمیم‌گیری برای آینده‌‌ای که با ناامنی غذایی روبه‌روست، حیاتی‌ست. با استفاده از هوش مصنوعی، ماشین لرنینگ، پهپادها، سیستم‌های پیش‌بینی و جمع‌آوری داده می‌توانیم در سریع‌ترین زمان ممکن، داده‌های لازم برای شناسایی مناطقی با نیاز فوری به توزیع غذا و خدمات را پیش‌بینی کنیم. با استفاده از تکنولوژی می‌توانیم به چند قدم قبل از بحران سوءتغذیه برگردیم تا از رخ‌دادن بسیاری از اتفاقات جلوگیری کنیم.
کشاورزی، نقطه صفر بحران سوءتغذیه
طبق گزارش سازمان ملل، حدود ۱۳٪ از غذای تولیدشده در جهان، در حدفاصل برداشت و رسیدن به بازار از بین می‌رود؛ درحالی‌که ۱۷٪ از کل تولید جهانی غذا در سطح خانوار، خدمات غذایی و خرده‌فروشی هدر می‌رود. هدررفت مواد غذایی یکی از عوامل مهم گرسنگی در آینده است. این عامل می‌تواند به‌شدت امنیت غذایی در مناطق محروم را تحت تاثیر قرار بدهد.
۵ ایده نوآورانه برای مقابله با بحران سوءتغذیه!
با بدتر شدن تغییرات اقلیمی در دهه‌های آینده، سیستم‌های کشاورزی هوشمند نسبت به اقلیم می‌توانند پیامدهای منفی گرمایش جهانی را کاهش دهند. تحلیل کلان‌داده، تحلیل پیش‌بینی‌کننده، هوش مصنوعی، ماشین لرنینگ و… می‌توانند داده‌ها را تفسیر کنند و بلایای قریب‌الوقوع را پیش‌بینی کنند. با این پیش‌بینی‌ها و تفاسیر می‌توان هشدارها لازم را به‌موقع برای مردم ارسال کرد و در راستای توانمندسازی مناطق محروم گام برداشت. به‌عنوان مثال، در سال ۲۰۲۱، ابتکار پیش‌بینی سیلاب گوگل با ارسال هشدار سیل، جان میلیون‌ها نفر را نجات داد.
کشاورزی نوین برای حل بحران سوءتغذیه
استفاده نوآورانه از فناوری می‌تواند پیامدهای جنگ، تغییرات اقلیمی و هدررفت مواد غذایی را کاهش دهد و به بازسازی چشم‌انداز کشاورزی جهانی کمک کند. همچنین می‌تواند بهره‌وری و کارایی فرایندهای کشاورزی را، به‌خصوص برای توانمندسازی مناطق محروم، بهبود بخشد.
کشاورزی مبتنی بر داده می‌تواند بینش‌های ارزشمند ارائه دهد و کشاورزان را توانمند سازد تا تصمیمات بهتری بگیرند. افزایش عملکرد و بهره‌وری، کاهش استفاده بی‌رویه از سموم، پیش‌بینی دقیق و تأمین پایدار مواد غذایی از جمله کمک‌های این نوع کشاورزی است. علاوه بر این، هوش مصنوعی، اینترنت اشیا و فناوری بلاک‌چین می‌توانند داده‌ها را تفسیر کنند تا فرایندهای کشاورزی از راه دور را کنترل و مدیریت کنند. با این کار پایش رشد محصولات و دام‌ها، بررسی رفتار مصرف، قابلیت رهگیری و پیش‌بینی به کشاورزی افزوده می‌شود تا از بحران سوءتغذیه در آیند پیشگیری کند.
رابطه سوءتغذیه و هوش مصنوعی
یک تیم از پژوهشگران کنیا با همکاری متخصصان «Microsoft AI for Good Lab» و وزارت بهداشت این کشور، مدلی مبتنی بر هوش مصنوعی را طراحی کرده‌اند که می‌تواند سوءتغذیه حاد کودکان در کنیا را پیش‌بینی کند.
این هوش مصنوعی که این امکان را می‌دهد تا دولت‌ها و سازمان‌های مربوطه از ۶ ماه قبل با دقتی تا ۸۹٪ بروز سوءتغذیه را پیش‌بینی کرده و با تأمین غذا، خدمات درمانی و تجهیزات لازم، جان افراد را نجات دهند. این ابزار به دولت‌ها و سازمان‌های بشردوستانه زمان کافی برای واکنش سریع و رساندن غذا، خدمات بهداشتی و سایر نیازهای حیاتی به مناطق در معرض خطر را می‌دهد تا از بحران‌هایی مانند بحران سوءتغذیه جلوگیری کنند.
برای ثبت‌نام محصول یا خدمت نوآورانه خود در راستای کمک به مناطق محروم ایران، همین الان اقدام کنید!
سنت یا مدرنیته؟
مدل ارزیابی توسط هوش مصنوعی عملکردی بسیار بهتر از رویکردهای سنتی دارد، زیرا داده‌های بالینی بیش از ۱۷ هزار مرکز درمانی کنیا را با داده‌های ماهواره‌ای مربوط به سلامت و بهره‌وری محصولات کشاورزی ادغام می‌کند و گام مهمی در راستای توانمندسازی مناطق محروم بر می‌دارد.
این ابزار هنگام پیش‌بینی برای یک ماه آینده، به دقت ۸۹٪ و در بازه ۶ماهه، به دقت ۸۶٪ دست می‌یابد که نسبت به مدل‌های ساده‌ای که فقط به روندهای تاریخی شیوع سوءتغذیه متکی‌اند، پیشرفت چشمگیری محسوب می‌شود.
امنیت غذایی در مناطق محروم با SMS
ایده پلتفرم «iCow» در ۲۰۱۰ شکل گرفت. بنیان‌گذار این پلتفرم، باتوجه‌به تجربه و تعاملاتش با کشاورزان، متوجه شد که برای توانمندسازی مناطق محروم، کشاورزان نیاز به دسترسی به دانش مربوط به روش‌های خوب کشاورزی در زمینه تولید محصولات زراعی و دامی دارند.
iCow سرویسی ایجاد کرد تا کشاورزان بتوانند از حجم وسیع محتوای تأیید شده و دانش کشاورزی موجود در مؤسسات کشاورزی منطقه، در قالبی ساده، مقرون‌به‌صرفه و هم‌راستا با سیستم‌های تولیدی خرد، به‌صورت آنی استفاده کنند.
پس از چندین ماه توسعه، راه‌اندازی نسخه مبتنی بر پیامک iCow در ۲۰۱۱ انجام شد. با همکاری با مدیریت خدمات دامپزشکی برای اضافه‌کردن پایگاه‌داده کارشناسان دامپزشکی کنیا در پلتفرم iCow، کشاورزان می‌توانستند به‌صورت ۲۴ ساعته نزدیک‌ترین دامپزشک یا کارشناس تلقیح مصنوعی را پیدا کنند و در نتیجه امنیت غذایی در مناطق محروم را افزایش بدهند.
فینالیست جایزه نوآوری
در سال ۲۰۱۲، iCow برنده جایزه Vision 2030 در بخش کشاورزی کنیا شد و همان سال به‌عنوان فینالیست جایزه نوآوری برای آفریقا انتخاب شد. در سال ۲۰۱۶ این پلتفرم در تانزانیا و اتیوپی راه‌اندازی شد تا بتواند در راستای توانمندسازی مناطق محروم قدم‌های بیشتری بردارد. تا سال ۲۰۱۹ ابزارهای نوآورانه جدیدی به مجموعه خدمات iCow اضافه شد و پلتفرم برای سیستم‌عامل‌های مختلف از جمله اندروید، iOS و وب در دسترس قرار گرفت.
همچنین در تانزانیا و اتیوپی ابزارهای جمع‌آوری داده از طریق گوشی‌های ساده و اندرویدی توسعه یافت که شامل USSD، SMS و اپلیکیشن اندروید بود. کشاورزان با این ابزارها می‌توانستند اطلاعاتی درباره امتیاز وضعیت بدنی دام، تولید شیر، تاریخ زایمان، زمان کاشت ذرت، کمپوست و غیره دریافت کنند.
گرامین بانک، یک نوآوری فناورانه
دکتر محمد یونس در زمان قحطی بنگلادش در سال ۱۹۷۴ تصمیم گرفت که یک وام شخصی کوچک به مبلغ ۲۷ دلار آمریکا به یک گروه ۴۲ خانواری بدهد. این وام به‌عنوان سرمایه اولیه بود تا بتوانند کالاهایی برای فروش تولید کنند، بدون اینکه زیر بار بهره‌های سنگین وام‌دهندگان دیگر بروند. او معتقد بود که در دسترس قراردادن چنین وام‌هایی برای جمعیتی بیشتر، می‌تواند باعث رونق کسب‌وکارها شود و فقر گسترده روستایی را در بنگلادش کاهش دهد. در ۱۹۸۳ «گرامین بانک» با هدف کاهش فقر و توانمندسازی محرومان در بنگلادش افتتاح شد.
چر بانک گرامین برنده جایزه صلح نوبل شد؟
ویژگی منحصربه‌فرد بانک توانمندسازی مناطق محروم این است که برای دریافت اعتبار هیچ وثیقه‌ای لازم ندارد. برخلاف بانک‌های تجاری رایج، بانک گرامین خدمات خود را تا درب‌خانه مشتریان می‌برد. این موضوع زنان و اقشار ضعیف جامعه را ترغیب کرده تا به خانواده گرامین بپیوندند. تمامی تراکنش‌های بانکی، به‌جز پرداخت وام، در جلسات وام‌گیرندگان در مراکز روستاها انجام می‌گیرد.
بانک گرامین، همواره توانمندسازی زنان، یعنی ۹۸٪ از وام‌گیرندگانش، و مشارکت آن‌ها را در فعالیت‌های اقتصادی در اولویت قرار داده است. بیش از دو سوم این زنان با رهایی از فقر، زندگی بهتری پیدا کرده‌اند. بانک گرامین در سال ۲۰۰۶ به‌پاس تلاش‌هایش برای ایجاد توسعه اقتصادی و اجتماعی از پایین‌ترین لایه‌های جامعه از طریق «اعتباردهی خورد (microcredit)»، موفق به دریافت جایزه صلح نوبل شد.
خدمت به ۹۴٪ از بنگلادش
بانک گرامین هم‌اکنون در بنگلادش به ۸۱,۶۷۸ روستا (۹۴٪ کل کشور) خدمات می‌دهد و از طریق ۱۱ میلیون عضو وام‌گیرنده به حدود ۴۵ میلیون نفر (شامل اعضای خانواده‌ها) کمک می‌کند. این بانک به‌عنوان یک مدل موفق در کاهش فقر و در نتیجه جلوگیری از بحران‌هایی مانند بحران سوءتغذیه در بسیاری از کشورهای جهان اجرا می‌شود.
بانک گرامین فقط برای کاهش فقر اعضای وام‌گیرنده فعالیت نمی‌کند، بلکه اطمینان حاصل می‌کند که نسل‌های آینده آن‌ها نیز جا نمانند. این بانک وام‌های آموزشی، وام‌های کارآفرینی جدید و بورسیه‌های تحصیلی برای فرزندان اعضای وام‌گیرنده ارائه می‌دهد.
رعنا، برای پیشگیری قبل از بحران
همان‌طور که خواندیم، می‌توانیم بحران را قبل از وقوع آن مدیریت کنیم. با استفاده از تکنولوژی‌‌ها نوین کشاورزی، هوش مصنوعی، یک پیامک ساده یا حتی اهدا وام‌های کوچک و کم می‌توانیم برای توانمندسازی مناطق محروم قدم برداریم. ایده‌ها و محصولات بسیار کوچک هم می‌توانند تاثیراتی بزرگ در سلامت مناطق محروم بگذارند و از بحران سوءتغذیه جلوگیری کنند.
در دومین رویداد رعنا، به برترین محصولات یا خدماتی که برای کمک به مناطق محروم کشورمان به کار گرفته شده‌اند، جمعا یک میلیارد تومان جایزه اهدا می‌شود. همچنین برای پژوهشی‌‌های کاربردی‌ای که برای توانمندسازی مناطق محروم هستند، تا ۵۰ میلیون تومان هدیه نقدی اهدا می‌گردد. برای ثبت ایده، محصول یا خدمت خود و ثبت‌نام در دومین رویداد رعنا، از اینجا اقدام کنید.
رویداد عصر نوآوری اجتماعی
جایزه نوآوری اجتماعی سالیانه فرصتی استثنایی برای تیم‌ها و استارتاپ‌هایی است که در راستای ایجاد تغییرات مثبت اجتماعی فعالیت می‌کنند. ما در مجموعه100استارتاپ (شرکت توسعه نوآوری و فن آوری چاره جو) به همت موسسه دانش بنیان برکت در ایجاد زیست‌بوم نوآوری اجتماعی و حمایت از کارآفرینان و فعالان این حوزه، تصمیم داریم در سال 1404 سلسله رویدادهایی با محوریت نوآوری اجتماعی و خدمت‌رسانی به مناطق محروم ایران برگزار کنیم. از طریق این جایزه، به دنبال ایجاد اکوسیستمی پویا و همکارانه هستیم که در آن نوآوری اجتماعی به عنوان یکی از ارکان اصلی توسعه جامعه شناخته شود.
تماس با ما
